Brood. Daar zit wat in!
De ontwikkeling van de brood- en meelfabricage in de Haagse regio
Wie in Den Haag kent ze niet, de bakkers Lensvelt Nicola, Hus of Paul C. Kaiser? De geschiedenis van deze bedrijven begint in de periode dat het bakkersvak nog een ambacht was. Het is de bakkerij aan huis met een winkel en de molenaar, die de bakker van meel voorzag.
Dit boek gaat over deze bijzondere geschiedenis. Het grondige onderzoek door Koos en Jannie Havelaar levert een interessant verhaal op. Bovendien doken zij prachtig historisch beeldmateriaal op dat wij in het boek konden opnemen.
Opdrachtgever
Stichting Haags Industrieel Erfgoed (SHIE)
Tekst en beeldredactie
Koos Havelaar
Ontwerp
Eindeloos
Drukwerkbegeleiding
Trudy Dorrepaal
ISBN
978-90-78824-10-7
Specificaties
220 x 280 mm, gebonden boek, full colour, hard cover, 144 pagina’s
Verschijningsdatum
3 november 2023
€ 29,50Toevoegen aan winkelwagen
Ontwerp
De omslag, gedrukt op Wibalin, ziet er uit als een ouderwetse broodzak met sluitzegel. Deze sluitzegel is samengesteld uit verschillende Haagse sluitzegels zoals die vroeger veel gebruikt werden bij bakkerijen om het brood en banket te verpakken.
Voor het binnenwerk kozen we – passend bij het onderwerp – voor duidelijke typografie: de goed leesbare ronde vormen van het modernistische lettertype Objektiv, gecombineerd met de stoere Clarendon voor de koppen, een klassieker die veel gebruikt werd in de eerste decennia van de twintigste eeuw.
We hadden veel bijzonder archiefbeeld tot onze beschikking. Foto’s van gebouwen, winkelinterieurs en broodbezorging, daarnaast ook veel reclamemateriaal, plattegronden, sluitzegels en klantenkaarten.
Inhoud
De geschiedenis behandeld in Brood. Daar zit wat in! begint in de periode dat het bakkersvak nog een ambacht was. Het is de bakkerij aan huis met een winkel en de molenaar, die de bakker van meel voorzag.
In de 19e eeuw komt in deze situatie verandering door aangepaste wetgeving en de opkomst van machines. Rond 1860 komt dit proces echt op gang met een aantal grote meelfabrieken en de eerste broodfabriek de Brood- en Meelfabriek te ’s-Gravenhage.
Rond 1900 volgt een tweede generatie broodfabrieken en kent de stad een rijk scala van bekende bakkerijnamen, onder meer De Oude Vette Hen, Lensvelt Nicola, De Haagsche Broodfabriek, De Volharding, Hus en Paul C. Kaiser.
In de 20e eeuw bepalen zij gezamenlijk de markt om in de jaren ’60 te fuseren tot één concern: Hus. De Haagse industriële broodproductie eindigt in de jaren ’80.
De herwaardering van industriële architectuur kwam voor de meeste broodfabrieken te laat. Zij sneuvelden in het geweld van de slopershamers in de jaren ’70 en ’80.
Koos heeft in zijn onderzoek veel beeldmateriaal ontdekt, zowel van al dan niet verdwenen gebouwen, ook van winkels en reclamemateriaal. Dit geeft een goed beeld van dit deel van deze grotendeels verdwenen Haagse industriële geschiedenis.
